Rrjeti «Kultura e parë, e dytë dhe interkultura: Për dinamikën e rritjes në dhe ndërmjet normave dhe sistemeve të ndryshme të referimit» Netzwerk Erst-,

Präsentation zum Thema: "Rrjeti «Kultura e parë, e dytë dhe interkultura: Për dinamikën e rritjes në dhe ndërmjet normave dhe sistemeve të ndryshme të referimit» Netzwerk Erst-,"—  Präsentation transkript:

1 Rrjeti «Kultura e parë, e dytë dhe interkultura: Për dinamikën e rritjes në dhe ndërmjet normave dhe sistemeve të ndryshme të referimit» Netzwerk Erst-, Zweit-, Interkultur: Zur Dynamik des Aufwachsens in und zwischen verschiedenen Norm- und Bezugssystemen Konferenca I, Zürich, 7./

2 Çka do të thotë për vendin/kontekstin tonë «Rritje dhe zhvillim i identitetit në dhe ndërmjet normave dhe sistemeve të ndryshme të referimit’; për cilat grupe mendojmë në radhë të parë në kontekstin pedagogjik dhe shkollor? Was bedeutet «Aufwachsen und Identitätsentwicklung in und zwischen verschiedenen Norm- und Bezugssystemen» für unser Land/unseren Kontext; an welche Gruppen denken wir dabei in erster Linie im pädagogischen und schulischen Kontext?

3 Çka do të thotë «rritja në norma dhe sisteme të ndryshme referimi dhe midis tyre» për vendin a kontekstin tonë; për cilat grupe mendojmë në radhë të parë në kontekstin pedagogjik dhe shkollor? Was bedeutet «Aufwachsen und Identitätsentwicklung in und zwischen verschiedenen Norm- und Bezugssystemen» für unser Land/unseren Kontext; an welche Gruppen denken wir dabei in erster Linie im pädagogischen und schulischen Kontext? Përgjigjet e grupit nga KOSOVA Antworten der Gruppe aus KOSOVA

4 Sisteme të ndryshme normash dhe referimi (SNR) që janë me rëndësi për vendin tonë:
Unterschiedliche Norm- und Bezugssysteme (NBS), die für unser Land wichtig sind: 1. “Besa“ si testament moral i shqiptarëve dhe ‘derivatet’ e saj: Fjala e dhënë, edukimi moral, edukimi i krenarisë së përkatësisë, identiteti kombëtar etj. 1. “Besa“ als moralisches Testament der Albaner und ihre Ableitungen: das gegebene Wort, moralische Erziehung, Erziehung des Angehörigkeitsstolzes, nationale Identität, usw. 2. Familja dhe ruajtja e saj si bërthamë themelore e jetës dhe e organizimit shoqëror. Solidariteti familjar dhe faktorët e tij centripetalë (lidhja e gjakut, barkut, edukimi, varësia ekonomike etj.). 2. Familie und ihr Schutz als Gründern des Lebens und der gesellschaftlichen Organisation. Familiäre Solidarität und ihre zentripetale Faktoren (Blutsverwandtschaft, Erziehung, wirtschaftliche Abhängigkeit, usw. 3. Kode e sisteme qytetërimore kulturore: Oksidentalizëm i theksuar dhe integrime evropiane. Përkundër konfliktit evident shqiptaro-serb, këtë, për fat të mirë, e synojnë të dy palët si dhe të gjitha komunitetet tjera. 3. Codex, Kultur- und Zivilisationssysteme : …. und europäische Integration. Trotz dem ersichtlichen albanisch-serbischen Konflikt wird dies von beiden und allen anderen Ethnien erzielt. 4. Autoriteti në jetë dhe në shkollë: Jashtë ose përkundër infrastrukturës juridike dhe kurrikulare moderne (lexo: evropiane), a mund të flitet për sisteme/modele atoritare familjare, shoqërore dhe shkollore ? Po. 4. Autorität im Leben und in der Schule. Trotz der rechtlichen Infrastruktur und modernen Curicula kann man über die autoritäre familiäre, gesellschaftliche und schulische Systeme/Modele reden? Ja.

5 Sisteme të ndryshme normash dhe referimi (SNR) që janë me rëndësi për vendin tonë:
Unterschiedliche Norm- und Bezugssysteme (NBS), die für unser Land wichtig sind: 5. Respektimi i subjektit të kulturës dhe të gjuhës tjetër: Kosmopolitizmi shqiptar: mikpritja/bujaria shqiptare, maksima “shtëpia e zotit dhe e mikut’ 5. Respekt vor Subjekt anderer Kultur und Sprache: Albanischer Kosmopolitismus: albanische Gastfreundschaft/ Großzügigkeit, Maxime „Das Haus des Gottes und des Freundes“ 6. Refuzimi i pranimit si normalitet të ‘patologjive’ të lindura apo të fituara (raporti me homoseksualizimin, lezbeizmin, biseksualitetin etj.) 6. Ablehnung der Anerkennung als Normalität von geborenen oder gewonnenen „Pathologien“ (Verhältnis zur Homoseksualität, Biseksualität, usw. 7. Marrëdhënia personale e ‘pashkruar’ me shtetin (e drejta, përgjegjësia): Mosdenoncimi apo denoncimi me shumë vështirësi te autoritetet i patatologjive shoqërore /krim,vjedhje etj./ dhe etiologjia e kësaj patologjie /raporti i gjatë me shtetin e huaj e pushtues dhe rrjedhimisht refuzimi i pranimit të tij / 7. Ein „unbeschriebenes“ Verhältnis zum Staat (das Recht, Verantwortung): Nicht-Anzeige oder Anzeigen der gesellschaftlichen Pathologien (Verbrechen, Diebstahl, usw.) und Ethiologie dieser Pathologien (ein sehr langes Verhältnis mit dem Fremden- und Besatzerstaat und daraus die Ablehnung seiner Anerkennung).

6 8. Kosova e pasluftës dhe raporti me komunitetet RAI (romë, ashkali, egjiptianë): Pranimi me vështirësi në jetën shoqërore për shkak të bashkëpunimit të këtij komuniteti me ushtrinë serbe apo instrumentalizimit të tij kriminal për interesat e shovinizmit serb. Realitetet: vështirësitë e integrimit, refuzimi i padeklaruar, pranimi jo me me shumë dëshirë klasat e shqiptarëve, ‘diskriminimi’ në qeverisje e punësim etj Nachkriegs-Kosovo und das Verhältnis zu RAE-Ethnien (Roma, Ashkali und Ägypter: Schwierige Anerkennung im gesellschaftlichen Leben wegen der Zusammenarbeit dieser Ethnien mit der serbische Armee oder ihre verbrecherische Instrumentalisierung für die Interessen des serbischen Chauvinismus. Realitäten: Integrationsschwierigkeiten, unerklärte Ablehnung, Aufnahme mit nicht Großem Willen in den albanischen Klassen, „Diskriminierung“ in der Regierung und in der Beschäftigung, usw.

7 9. Toleranca e mirënjohur ndërfetare me shtrirje të thellë historike /si brenda vetë nacionit, por edhe në raport me të tjerët/ dhe roli i subjekteve shqiptare në bërjen e religjioneve monoteiste. 9. Die bekannte Toleranz zwischen den Glauben mit tiefer historischen Verbreitung (innerhalb der Nation sowie im Verhältnis zu den Anderen) und die Rolle der Albaner in der Entstehung der monotheistischen Glauben ‘Serbofobia’ evidente e kushtëzuar nga albanofobia historike : Përmasat makabre të krimit dhe, edhe pas 13 viteve, asnjë shenjë serioze e pendesës serbe apo e kërkimfaljes. Përqindja e madhe e refuzimit nga ana e komunitetit serb të Kosovës të realitetit të ri konstitucional (shteti i Kosovës, sistemet e tij). Së këndejmi edhe ‘moratoriumi’ në komunikime e bashkëpunime të mirëfillta kulturore. Nuk pushon aspirata serbe për territore. 10. Offensichtliche “Serbophobie“ bedingt durch die historische Albanophobie: Der makabre Ausmaß des Verbrechens. Auch den 13 Jahren kein einziges Zeichen von Reue oder Entschuldigung. Der großer Prozentsatz der Serben, die die neue Realität der Ordnung ablehnen (Kosovo-Staat, seine Systeme. Seit dem besteht ein „Moratorium“ im Bereich der kulturellen Kommunikation und Zusammenarbeit. Die serbische Bestrebung nach den Gebieten hört nicht auf.

8 Grupe, për të cilat ne mendojmë në radhë të parë në kontekstin pedagogjik dhe shkollor, kur bëhet fjala për sisteme të ndryshme normash dhe referimi dhe për problemet e orientimit në lidhje me to: Gruppen, an die wir im pädagogisch-schulischen Kontext in erster Linie denken, wenn wir von verschiedenen Norm- und Bezugssystemen und damit zusammenhängenden Orientierungsproblemen sprechen: Refuzimi i komunitetit serb për integrime në sistemin kurrikular të Kosovës dhe konsekuencat reale në rrafshin ndërkulturor. Këtë e mbështesin politikat e shtetit të Sërbisë. 1. Ablehnung der serbischen Nationalität sich im kosovarischen Schulsystem zu integrieren und damit verbundenen Konsequenzen im Bereich der Interkulturalität. Dies unterstützt die Politik des serbischen Staates Vështirësitë e integrimit të komuniteteve RAI në shkollë dhe në jetën shoqërore (prej mentalitetit nomad e deri te faktorët e ndryshëm ekonomikë, socialë, kulturorë, kompleksi i fajit /bashkëpunimi e kepërdorimi i tyre nga ushtria serbe në krimin ndaj shqiptarëve/). 2. Schwierigkeiten der Integration der RAE Ethnien in der Schule und im gesellschaftlichen Leben (Nomadische Mentalität und verschiedene wirtschaftliche, soziale, und kulturelle Faktoren, Schuldkomplex (Zusammenarbeit und Missbrauch von der serbischen Armee im Verbrechen gegen Albanern)

9 Grupe, për të cilat ne mendojmë në radhë të parë në kontekstin pedagogjik dhe shkollor, kur bëhet fjala për sisteme të ndryshme normash dhe referimi dhe për problemet e orientimit në lidhje me to: Gruppen, an die wir im pädagogisch-schulischen Kontext in erster Linie denken, wenn wir von verschiedenen Norm- und Bezugssystemen und damit zusammenhängenden Orientierungsproblemen sprechen: 3. Dëmtimi fizik dhe shpirtëror i familjes në luftë dhe konsekuencat; humbja e prindit dhe të të afërmit, shkatërrrimi i pasurisë, traumat e rënda etj. 3. Physische und psychische Zerstörung der Familie im Krieg und Konsequenzen: Verlust der Eltern und der Verwandte, Vernichtung des Gutes, schwere Traumata, usw. 4. Sistemi shkollor në praktikat e përditshme ende afishohet kryesisht si autoritar: Nostalgjia për kohën e rendit dhe të autoritetit të mësuesit (të diferencohet nga koncepti i mirëfilltë iluminist), reminishenca të praktikave represive në shkollë (deri në dhunë e ndëshkim fizik) Schulsystem wird in der täglichen Praxis als Autorität angezeigt. Nostalgie für die Zeit der Ordnung und der Autorität des Lehrers (das nichts mit dem ursprünglichen aufklärerischen Konzept zu tun hat), Erinnerung an den repressiven Praktiken in der Schule (bis zu Gewalt und körperliche Bestrafung) 5. Ballafaqimi në praktikë me sisteme e doktrina të ndryshme shkollore: Vështirësitë e integrimit e të përshtatjes së të riatdhesuarëve me sistemin e normave në Atdhe Auseinandersetzung in der Praxis mit verschiedenen Schulsystemen und Doktrinen: Schwierigkeiten der Integration und der Anpassung der Rückkehrern an dem Normsystem des Vaterlandes

10 6. Sistemi shkollor dhe ndërtimi i kompetencës ndërkulturore: Në rrafshin lokal/vendor të bashkëjetesës dhe të ndërveprimeve kulturore, ende vazhdon refuzimi serb për komunikim /multikultura pa interkulturë /. Kombësitë tjera pothuaj se janë integruar. Binjakëzimi i shkollave kosovare me shkolla nga vendet me kulturë të ndryshme (Në rrafshin ndërkulturor jashtë Kosovës e hapësirës shqipfolëse). 6. Schulsystem und der Aufbau der interkulturellen Kompetenz. Auf der lokalen/örtlichen Ebene des Zusammenlebens und der kulturellen Interaktionen besteht immer noch die serbische Ablehnung für Kommunikation (Multikulturalität ohne Interkulturalität). Die anderen Kulturen sind so gut wie integriert. Partnerschaften der kosovarischen Schulen mit den Schulen aus den Ländern verschiedener Kulturen (Auf dem interkulturellen Gebiet außerhalb Kosovo und dem albanischsprachigen Gebiet).

11 7. Orientimet themelore shkollore: shkolla dhe orientimi kombëtar, sigurimi i mësimit në gjuhën amtare, vlerat evropiane (demokracia, integrimet, qytetaria aktive, etj.) 7. Schulische Grundorientierungen: Schule und nationale Orientierung, Gewährleistung des muttersprachlichen Unterrichts, europäische Werte (Demokratie, Integration, aktive Zivilgesellschaft, usw.) 8. Kategori të veçanta të nxënësve: nxënës nga familjet pa punë, nxënës nga viset e thella malore (dallimet ndërmjet ambienteve rural-urban), nxënës nga familjet me prinder të ndarë, nxënësit nga familjet me probleme sociale (përdorimi i alkoolit, drogave etj.), nxënës me nevoja te veçanta, nxënësit e ‘rendeve’/zhargoneve /slang (Cool-erat, In-at), nxënës me orientim të theksuar fetar etj. 8. Besondere Schülergruppen: Schüler aus den arbeitslosen Familien, Schüler aus den weiten ruralen Gebieten (Unterschiede zwischen den urbanen und ruralen Gebieten), Schüler der getrennten Eltern, Schüler der Familien mit sozialen Problemen (Alkoholmissbrauch, Drogen, usw.), Behinderte Schüler, Schüler aus Sub-Kulturen (Cool-sein, In-sein), Schüler mit starker relegiosen Orientierung, usw.

12 Një shembull Ein Beispiel [të jepet një shembull konkret, p. sh
Një shembull Ein Beispiel [të jepet një shembull konkret, p.sh. përshkrimi i shkurtër i një situate të një nxënësi/eje ku pasqyrohen problemet e orientimit midis sistemave të ndryshme të normave apo vlerave] E lindur dhe e rritur në Zvicër, nxënësja NN (klasa e7) që në fillim të kthimit të saj të vullnetshëm në Koovë ballfaqohet me një situatë për të tepër bizare: Ajo ka një talent të shprehur në kulturën figurative, bile edhe të lindur/trashëguar nga i ati piktor në zë. Mësuesja e kulturës figurative, për shkak të rrethanave të ndryshme profesionle e joprofesionale, nuk ka arritur të ndërtojë një sistem normal të vlerësimit të kompetencave të nxënësit. Duke mos e njohur nxënësen e re dhe talentin e saj, kur kjo ia ofron punimin për vlerësim, ajo e konteston autorësinë e saj /nxënëses/ dhe, përkundër këmbënguljs së saj për ta sqaruar se kjo vërtet është autorja, ajo (mësuesja) shkon aq larg sa që i thotë se po gënjen. Dhe, nxënësja, e ofenduar dhe e tronditur rëndë, përpiqet së koti të sqarojë duke reaguar së fundi me dënesje dhe të qara. Por, prap ftohtësia e mësueses dhe dyshimi i saj se kjo po përpiqet të mashtrojë nuk mposhtet. Kulmi i revoltës arrihet në shtëpi duke e denoncuar prindin /nënën për ‘mashtrimin’ dhe iluzionin e shkollës po aq të mirë edhe në Kosovë. A është kjo mostër përfaqësuese e modelit të komunikimit dhe të vlerësimit në sistemin shkollor në Koovë?! Kjo nuk mund të dëshmohet, por mund të mirret si një indikator se dukuria ekziston dhe kushtëzohet nga faktorë të ndryshëm didaktikë, kulturorë, siocialë etj. (Të kërkohen e definohen në debat).

13 Një shembull Ein Beispiel Die Schülerin NN (Klasse 7) ist in der Schweiz geboren und aufgewachsen und seit ihrer freiwilligen Rückkehr im Kosovo setzt sich mit einer bizarren Situation aus.: Sie hat eine sehr ausgedruckte Kunstbegabung, vererbt von ihrem Vater als bekannte Künstler. Die Kunstlehrerin hat nicht erreicht, aufgrund der verschiedenen fachlichen und nicht-fachlichen Gegebenheiten, ein gängliches System der Bewertung der Kompetenzen der Schüler. Sie kannte die neue Schülerin und ihre Begabung nicht. Als die Schülerin ihr die Arbeit zur Bewertung vorlegte, sie bestritt ihre Autorschaft (der Schülerin) trotz ihrem Bestehen darauf die Autorschaft zu erklären. Sie wurde als Lügnerin bezeichnet. Die beleidigte Schülerin versuchte umsonst schluchzend und weinend zu erklären. Trotzdem wird die Kälte und der Zweifel der Lehrerin nicht besiegt. Die Spitze der Revolte wird zu Hause damit erreicht, dass die Eltern/Mutter wegen Betrug angezeigt werden. Ist das ein Mustermodel der Kommunikation und der Bewertung des Schulsystems im Kosovo?! Dies kann nicht bewiesen werden, aber das kann als Indikator betrachtet werden. Diese Erscheinung besteht und wird von verschiedenen didaktischen, kulturellen , sozialen Faktoren bedingt werden ( Es sollen sich im Gespräch festgestellt und besprochen werden).