آشنايي با مديريت كيفيت و استاندارد ISO 9001

بيوگرافي مدرس: محمد پيشوا متولد 1324 در تهران فوق ليسانس متالورژي از دانشگاه فني برلين متاهل و داراي 3 فرزند دختر 30 سال سابقه خدمت در شركت سهامي ذوب آهن اصفهان از سال 1381 بازنشسته شركت ملي فولاد ايران از سال 1382 تا كنون پيمانکار فعاليتهاي آزمايشگاهي و تحقيقاتي در ذوب آهن و فولاد مبارکه (بیوگرافی کامل را از آرشیو اخبار سایت قطب علمی فناوریهای نوین در صنعت فولاد دریافت کنید)

مشقات و هزينه هائيکه توليد کننده در ايجاد محصول متحمل گرديده ، نيست. بلکه، کيفيت، فوائد و استفاده هائيکه خريدار از آن بهره مند ميگردد، می باشد. (( مازِينگ – ))

کيفيت ، مشقت و هزينه هائيکه توليد کننده در محصولش متحمل گرديده ، نيست. بلکه ، فوائد و استفاده هائی است که خريدار از آن بهره مند ميگردد. Qualität ist nicht der Aufwand, den Hersteller in sein Produkt hineinsteckt, sondern der Nutzen, den der Käufer aus ihm zieht. «Masing – 1915… »

کيفيت چيست؟ بر اساس نظريه "ديويد.آ.گروين" 5 نگرش در مورد کيفيت قابل تعمق و تعريف مي‌باشد. اين نگرشها تعريف کيفيت را در رابطه با محصول و خدمات دقيقتر بيان مينمايد. نگرش سنتي (نگرش فلسفي) نگرش بر اساس محصول (محصول نگري) نگرش بر اساس مصرف (محصول نگري) نگرش بر اساس توليد (توليد نگري) نگرش ارزشي (ارزش نگري)

نگرش سنتي (نگرش فلسفي) اين تعريف يا نگرش ، کيفيت را بصورت فلسفي در وضعيت مطلق و بدون عيب و مقوله ها را کامل مي‌پندارد. ديدگاه فلسفي کيفيت بعنوان حالت مطلق ، بدون عيب و کامل اندازه گيري: کيفيت را نميتوان اندازه گيري نمود اما زماني که با آن مواجه شويم قابل تشخيص است.

نگرش بر اساس محصول (محصول گرا): در اين حالت کيفيت بر اساس يک يا چند مشخصه محصول خلاصه و اندازه گيري مي‌گردددر اين نگرش تعريف کيفيت بر اساس عوامل و ويژگي محصول بيان ميگردد. ديدگاه محصول گرا کيفيت بعنوان ويژگي معيني که در محصول وجود دارد و شاخص است بيان مي‌گردد بطور مثال : قدرت موتور در يک اتومبيل عصاره طبيعي ميوه در آب پرتغال راحتي و فضاي حرکتي در صندلي هواپيما اندازه گيري: کاملاً ويژگي مورد مطرح قابل اندازه گيري است.

نگرش بر اساس مصرف (مشتري گرا) در اين حالت معيار کيفيت توسط نيازها و خواسته هاي مشتريان و با توجه به خواست آنان مورد سنجش قرار مي‌گيرد. در اين نگرش تعريف کيفيت مطلقاً نيازها و خواسته هاي مشتري مد نظر است. کيفيت بعنوان ارضاء کليه خواسته هاي مشتريان ((Fitness for use)) مثلاً روزنامه Bild آلمان اندازه گيري: سنجش بر اساس جمع آوري پرسشنامه و نظريات مشتريان

نگرش بر اساس توليد و ساخت (توليد نگري) در اين حالت بطور کلي کيفيت رعايت و انطباق ويژگي هاي محصول با مشخصه هاي تعيين شده به هنگام ساخت و توليد مي‌باشد. جهت گيري اين نگرش بر اين مبناست که هر کار را از ابتدا درست انجام داده و نهايتاً پيروي از اصل "Zero Defect" مي‌نمايد. ديد و نظر در اين نگرش ویژگیهای فنی میباشد. کيفيت بعنوان رعايت و انطباق مشخصه هاي مفروض و تعيين شده با ويژگي هاي توليد شده اندازه گيري: کاملاً قابل اندازه گيري و سنجش مي‌باشند و فرايند تحت کنترل قرار مي‌گيرد. مشکل قابل مطرح زماني است که اندازه گيري در فرايند قابل انجام نباشد.

نگرش بر اساس ارزش (قيمت گرا) در اين گونه نگرش معيار تعيين کننده کيفيت ارزش و فوايدي است که عايد ميگردد. مقايسه بر اساس نسبت راندمان ستاده هاست. ديد و نظر در اين حالت جهت گيري ارزشي کيفيت مطرح است. کيفيت بعنوان مقايسه فوايد دريافتي بر اساس نرخ و ارزش آن. اندازه گيري: سنجش تخميني توسط هر يک از مشتريان. تخمين فقط بر اساس مقايسه با محصول يا راندمان ديگر.

تکامل تاريخي مديريت کيفيت توسعه و تکامل مديريت کيفيت حرکتي است که در سه دوره يا فاز جريان يافته است. بدين صورت که فاز قديمي تر در سيستم يا نظام تکامل يافته جديد بعنوان يک جزء از کل ساختار مديريت کيفيت در آمده و انجام وظيفه مي‌نمايد. ايشيکاوا اين سه فاز را بصورت زير تفکيک نموده است : سيستم بازرسي سيستم کنترل کيفيت سيستم مديريت کيفيت فراگير

سيستم بازرسي بازرسي و آزمون نهايي طبقه بندي و تفکيک مقوله هاي نا منطبق و معيوب سيستم کنترل کيفيت کنترل آماري و تحليل در فرايند توليد سيستم مديريت کيفيت فراگير مديريت کيفيت کليه سطوح سازمان را در بر مي‌گيرد. همه کارکنان کيفيت را توليد و تحويل ميدهند. کاملاً مشتري گرا تکامل زمانی

علل برقراري يک سيستم مديريت کيفيت  مديريت کيفيت، عامل عمده و مهمي در حفظ موجوديت يک سازمان است و آن را در دراز مدت ضمانت مينمايد.  نيازها و خواسته هاي مشتري را مشخصاً شناسايي و تحقق مي‌بخشد.  در اين سيستم کيفيت همان (برابر) رضايت مشتريان است.  کيفيت يعني زمانيکه مشتري برگردد، نه محصول.  در اين سيستم امکان به حداقل رسانيدن هزينه هاي کيفيت، فراهم مي‌گردد.  هزينه هاي مربوط به توليد و کيفيت اکثراً متاثر از فازهاي طراحي و توسعه ميباشند.  ساختار سازماني، مسئوليتها را بطور روشن تعيين و مشخص مي‌نمايد.  گردش کار سازماني روندهاي توليد يا فعاليت ويژه را معين مينمايد.

 فرايند تحت کنترل، از پيش مشخص و نمايان است.  کنترل نهائي به تنهائي، مردود است.  يک موقعيت اقتصادي مطلوب در جهت : مرحله ساخت و توليد مديريت کيفيت بازرسي و کنترل خدمات آزمايشگاهي  فرايند توليد و ساخت طرح ريزي شده است.  انجام تغييرات در فرايند بر اساس مجوزها  کاهش هزينه هاي نگهداري و انبارش، روند کارها در زمان معين ”درست بموقع JUST-IN-TIME“ و رقابتهاي رو به رشد بين المللي، همواره فشارهاي بيشتر مشتريان را در جهت، ”عرضه محصول با کيفيت تضمين شده“ طلب مي‌نمايد.

 ريسک عرضه محصولات معيوب يا نامنطبق با خواسته هاي مشتري کاهش مي يابد، بخصوص در مقابل جرائم و غرامتهاي ناشي از مسئوليت در قبال محصول  در مقابل شکايات و تامين خسارتها و غرامت، موقعيت بهتري را مي‌توان کسب نمود.  در جهت بهبود تبادل اطلاعات داخلي و خارجي توسط اسناد و مدارک و شناسه هاي کيفيت ، توفيق بيشتري حاصل ميگردد. حالت رهبري و هدايت سازمان  بهبود ساختار سازمانی انگيزش کارکنان  از بين رفتن اتمسفر تزلزل و ناامني  آموزش ، قابليتها و توان کيفيت کارکنان را افزايش مي‌دهد (کارکنان را تواناتر ميسازد)

 توان و قابليت رقابت، توسط توسعه مستمر کيفيت، افزايش مي‌يابد.  کيفيت يک مشخصه و علامت ميگردد، نتيجتاً صادرات را بهبود مي بخشد.  ارزيابي تامين کنندگان بهتر و دقيقتر انجام مي گيرد.  مفهوم و ارزش (منافع) گواهينامه و تصديق ارزيابي سيستم مديريت کيفيت همواره افزايش مي‌يابد.

كتيبه پادشاه بابل ”هموراپي“ 1700 سال قبل از ميلاد در صورتيكه يك معمار (بنّا) براي شخصي منزلي ساخت و از نظر استحكام قوي نبود بطوريكه بر اثر فروريختن قسمتي از آن باعث مرگ صاحبخانه گشت، معمار (بنّا) كشته خواهد شد. اگر بر اثر فروريختن پسري از صاحبخانه مرد، يكي از پسرهاي معمار كشته خواهد شد. در صورتيكه بر اثر حادثه يكي از بردگان صاحبخانه از بين رفت، يك برده از معمار به صاحبخانه داده خواهد شد البته با همان ارزش اگر بر اثر فروريختن بنا، صاحبخانه متحمل خسارت شد، به ميزان همان خسارت به صاحبخانه از طرف معمار غرامت داده مي شود و يا بطور مجاني معمار مرمت مي نمايد.