najeri naxSirwyalbadebi, საქართველოს ტექნკური უნივერსიტეტი ქიმიური ტექნოლოგიისა და მეტალურგიის ფაკულტეტი ორგანული ქიმიის მიმართულება ორგანული ქიმია najeri naxSirwyalbadebi, alkanebi ლექცია 2 პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი ტელ: (995) 593 357538 ელ–ფოსტა: elizbarashvili@gtu.ge პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ფიზიკური თვისებები პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ფიზიკური თვისებები დუღილის ტემპერატურა. განუშტოებელი ალკანების დუღილის ტეპერატურა პერმანენტულად იზრდება მოლეკულური მასის ზრდასთან ერთად. განშტოებულ ალკანებს განუშტოებელ ალკანებთან შედარებით დაბალი დუღილის ტემპერატურა აქვთ. პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ფიზიკური თვისებები ლღობის ტემპერატურა პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ფიზიკური თვისებები სიმკვრივე ხსნადობა ალკანები ერთ–ერთი ყველაზე „მსუბუქი“ ნაერთებია ორგანულ მოლეკულებს შორის. მათი სიმკვრივე წყლის სიმკვრივეზე ბევრად მცირეა, რაც იმის საშუალებას იძლევა, რომ წყლიდან ზევით განშრევდეს. ამას კი საბედნიეროდ დიდი მნიშვნელობა აქვს ნავთობის მოპოვებისას (ნავთობში ალკანები დიდი რაოდენობით შედიან). ხსნადობა ალკანები არ იხსნებიან წყალში, ვინაიდან მათი მოლეკულების დიპოლური მომენტი მეტად მცირეა. მაგრამ თვით ალკანები წარმოადგენენ საკმაოდ კარგ არაპოლარულ გამხსნელებს. პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

CH4 + 2 O2  CO2 + 2 H2O H = -192 კკალ მოლი–1 (-803 კჯ მოლი–1) ქიმიური თვისებები წვის რეაქცია CH4 + 2 O2  CO2 + 2 H2O H = -192 კკალ მოლი–1 (-803 კჯ მოლი–1) CH3CH2CH2CH3 + 6½O2 4 CO2 + 5 H2O H = -687.5 კკალ მოლი–1 (-2877 კჯ მოლი–1) CH3CH(CH3)CH3 + 6½O2 4 CO2 + 5 H2O H = -685.5 კკალ მოლი–1 (-2868 კჯ მოლი–1) პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები რადიკალური რეაქციები ra unda gvaxsovdes? ალკანებში C-H ბმა მცირედ პოლარულია. ამიტომ, მათთვის ძირითადად დამახასიათელებელია რადიკალური რეაქციები. რადიკალური რეაქციების დროს ადგილი აქვს ბმის ჰომოლიზურ გახლეჩას და წარმოიქმნება ნაწილაკები ერთი გაუწყვილებელი ელექტრონით, რომლებსაც რადიკალები (ანუ თავისუფალი რადიკალები) ეწოდებათ. ra unda gvaxsovdes? ყურადღება მიაქციეთ გამოყენებულ ისრების ფორმას. მოცემული ისრები მიუთითებენ არა ელექტრონული წყვილის, არამედ ერთი ელექტრონის გადაადგილებას. „ორთავიანი ისრები“ მიუთითებენ ელექტრონული წყვილის გადაადგილებას, ხოლო „ერთთავიანი“ ისრები კი – ერთი ელექტრონის გადაადგიდებას. პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

რადიკალების წარმოქმნა. ქიმიური თვისებები რადიკალების წარმოქმნა. კოვალენტური ბმის ჰომოლიზური გახლეჩა არ არის თავისთავადი პროცესი და ესაჭიროება საკმაოდ დიდი ენერგია – გაცხელება ან მაღალი ენერგიის სხივებით დასხივება. ჰალოგენების მოლეკულებში Hal-Hal ბმას აქვს უნარი ჰომოლიზურად გაიხლიჩოს დასხივების ან გაცხელების პირობებში: პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

რადიკალური რეაქციები ბიოლოგიაში და მედიცინაში. ეს საინტერესოა! რადიკალური რეაქციები ბიოლოგიაში და მედიცინაში. რადიკალურ რეაქციებს ბიოლოგიასა და მედიცინაში სასიცოცხლო მნიშვნელობა აქვთ, ვინაიდან მეტაბოლიზმის პროცესებს ყოველთვის თან ახლავს რადიკალების წარმოქმნა. მაგრამ რადიკალებმა ცოცხალ ორგანიზმებში შეიძლება შეასრულონ უარყოფითი როლიც. მათი მაღალი რეაქციისუნარიანობის გამო შეიძლება გამოიწვიონ სასიცოცხლო დანიშნულების რეაქციების არასასურველი მიმართულებით წარმართვა. გარდა ამისა, რადიკალები თამაშობენ ერთ–ერთ მთავარ როლს ცოცხალი ორგანიზმების „დაბერებაში“. ასევე არსებობს სერიოზული ეჭვი, რომ თავისუფალი რადიკალები იწვევენ სიმსივნოვანი და ათეროსკლეროზული დაავადებების პროვოცირებასა და ხელშეწყობას. პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები ჰალოგენირება ერთი ატომის ან ატომთა ჯგუფის მიერ სხვა ატომის შეცვლას ეწოდებათ ჩანაცვლების რეაქციები და აღინიშნება S სიმბოლოთი. Substitution-ინგ. – ჩანაცვლება პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები ჰალოგენირება პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები ჰალოგენირება პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები ჰალოგენირება პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები SR რეაქციის მექანიზმი ჰალოგენის მოლეკულის ჰომოლიზური დისოციაცია ჯაჭვის ინიცირება ჯაჭვის გაგრძელება ჯაჭვის გაწყვეტა პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები სულფოქლორირება ბუტან–1–სულფონილქლორიდი პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები სულფირება პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები სულფოდჟანგვა რეაქციის შედეგად მიიღება ალკანსულფომჟავები, რომლებიც ფართოდ გამოიყენებიან როგორც ზედაპირულად აქტიური ნაერთები – დეტერგენტები. პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები ნიტრირება პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები დაჟანგვა პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები კრეკინგი რიფორმინგი, პლატფორმინგი რიფორმინგი, პლატფორმინგი პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქიმიური თვისებები იზომერიზაცია პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ალკანების მიღება ჰიდრირება პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ალკანების მიღება ჰიდრირება პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ქვანახშირის ჰიდრირება ალკანების მიღება ქვანახშირის ჰიდრირება აღნიშნულ რეაქციას ზოგჯერ უწოდებენ ქვანახშირის გათხევადებას (ფ. ბერგიუსი[1] – 1925 წ). რეაქციის შედეგად, როგორც წესი, მიიღება ალკანებისა და ციკლოალკანების ნარევი. [1] ფრიდრიხ ბერგიუსი (Friedrich Karl Rudolf Bergius) (1884 –1949). გერმანელი მეცნიერი. 1931 წელს მიენიჭა ნომელის პრემია მაღალი წნევის ქვეშ მიმდინარე ქიმიური პროცესების შესწავლისათვის. პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ალკანების მიღება ფიშერ–ტროპშის მეთოდი პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ალკანების მიღება კარბიდული მეთოდი Al4C3 + 12 H2O  3 CH4 + 4 Al(OH)3 პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ალკილჰალოგენიდების ჰიდრირება ალკანების მიღება ალკილჰალოგენიდების ჰიდრირება პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ალკანების მიღება (viurcis reaqcia) პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ალკანების მიღება (diumias reaqcia) პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ალკანების მიღება (bertlos reaqcia) პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

ალკანების მიღება 1a 1b 1Ia 1Ib პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www. chemistry პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz

პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www. chemistry პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www.chemistry.ge/eliz