Weibliche Geschlechtsorgane Dr. Szabó Arnold Semmelweis Universität Institut für Humanmorphologie und Entwicklungsbiologie Fakultät für Pharmazie 07. 04. 2015
Gl. vestibularis major (Bartholin) Tuba uterina Ovarium Anulus inguinalis profundus Lig. ovarii proprium Uterus Ligamentum teres uteri Vesica urinaria Anulus inguinalis superficialis Vagina Gl. vestibularis major (Bartholin) Clitoris Bulbus vestibuli
Äußere Geschlechtsorgane Preputium clitoridis Glans clitoridis Labium majus pudendi Labium minus pudendi Ostium urethrae ext. Vestibulum vaginae Ostium vaginae Hymen Labium majus pudendi Comissura labiorum posterior
M. ischiocavernosus M. bulbospongiosus Crus clitoridis Caspar Bartholin the Younger (1655-1738) Crus clitoridis Corpus clitoridis Glans clitoridis M. ischiocavernosus Bulbus vestibuli Glandula vestibularis major (Bartholin-Drüse) M. bulbospongiosus
Mediansagittalschnitt des weiblichen Beckens Sacrum Uterus Colon sigmoideum Vesica urinaria Symphisis Vagina Rectum M.sphingter ani ext. Anus
Scheide Excavatio vesicouterina Peritoneum Excavatio rectouterina (Douglas-Raum) Uterus Portio supravaginalis cervicis Portio vaginalis cervicis Fornix vaginae, Pars posterior Vesica urinaria Fornix vaginae, Pars anterior Vagina, Paries anterior Rectum Urethra Septum rectovaginale Septum vesicovaginale Vagina, Paries posterior Ostium vaginae Diaphragma urogenitale Vestibulum vaginae
Uterus FUNDUS Cavitas uteri Ostium uteri internum CORPUS Isthmus Tuba uterina FUNDUS Ostium uterinum tubae uterinae Cavitas uteri Ostium uteri internum CORPUS Isthmus Portio supravaginalis CERVIX Portio vaginalis Ostium uteri externum Vagina
Verhältnis zwischen dem Körper und dem Hals Erwachsene Kleinkind Neugeborene
Untersuchung der Portio Nullipara Pluripara
Die Lage des Uterus Axe der Scheide Axe des Uteruskörpers Axe des Uterushalses ANTEFLEXIO ANTEVERSIO
Lageanomalien des Uterus Retroversio Hyperanteflexio Retroflexio
Histologischer Aufbau 1, Endometrium (Schleimhaut) 2, Myometrium (Glatte Muskulatur) 3, Perimetrium (Bauchfell)
MENSTRUATIONSZYIKLUS
Klinische Bezüge Myome Endometriose
Tuba uterina (Eileiter) Dorsalansicht
Lig. suspensorium ovarii Lig. ovarii proprium Lig. suspensorium ovarii
Feinbau des Ovars Cortex ovarii Medulla ovarii Primordialfollikel Primäre Oozyte Kubisches Epithel Stroma ovarii Tunica albuginea Vorrat Cortex ovarii Corpus luteum Medulla ovarii Sekundär-follikel Zona pellucida Corpus luteum Primär-follikel Theca folliculi Atretischer Follikel (Str. Granulosum =Granulosazellen) (Follikelepithel)
Terziärfollikel / Graaf-Follikel Antrum folliculare (Liquor follicularis)
Corpus luteum (Gelbkörper)
Manuelle Untersuchung der inneren Geschlechtsorganen Bimanuelle vaginale Untersuchung der Adnexen Bimanuelle vaginale Untersuchung des Uterus Bimanuelle rectovaginale Untersuchung des Uterus
Peritonealverhältnisse Ureter Lig. suspensorium ovarii Plica rectouterina Lig. latum uteri Lig. teres uteri A. epigastrica inf. Plica umbilicalis lateralis Plica umbilicalis medialis EXCAVATIO RECTOUTERINA (DOUGLAS-RAUM) Lig. ovarii proprium Plica umbilicalis mediana EXCAVATIO VESICOUTERINA
Douglas-Punktion Szél
Ligamentum latum uteri Dorsalansicht
Anteile des Ligamentum latum uteri MESOSALPINX MESOVARIUM MESOMETRIUM Ansicht von lateral
Halteapparat des Uterus: Bänder I. Ligamentum teres uteri
Lig. cervicale transversum (Ligamentum cardinale) Halteapparat des Uterus: Bänder II. PARAMETRIUM Uterus Lig. sacrocervicale Vesica urinaria Rectum Lig. cervicale transversum (Ligamentum cardinale) Lig. pubocervicale Szél
Lig. cervicale transversum (Ligamentum cardinale) Harnblase Lig. pubocervicale (Lig. pubovesicale + Lig. vesicouterinum ) PARAMETRIUM Lig. cervicale transversum (Ligamentum cardinale) Cervix Lig. sacrocervicale Ansicht von caudal Rectum Szél
Halteapparat des Uterus: Beckenbodenmuskulatur I. Hiatus urogenitalis Hiatus analis M. levator ani M. obturator internus Arcus tendineus musculi levatores ani M. coccigeus DIAPHRAGMA PELVIS
DIAPHRAGMA UROGENITALE Halteapparat des Uterus: Beckenbodenmuskulatur II. DIAPHRAGMA UROGENITALE Diaphragma pelvis
Uterusprolaps
Menstruationszyklus
Sekretions- phase tionsphase Menstrua- Hypothalamus sezerniert GnRH (Gonadotropin-Releasing-Hormon) GnRH stimuliert die Synthese von LH und FSH in der Hypophyse Im Ovar wird die Reifung von Follikeln induziert Proliferationsphase Im Ovar werden Estrogene gebildet Follikulärphasee Der erhöhte Estrogenspiegel blockiert die Sekretion von FSH und stimuliert die Synthese von LH Der erhöhte LH-Spiegel induziert die Ovulation LH stimuliert die Synthese von Progesteron im Gelbkörper Sekretions- phase Progesteron hemmt die Sekretion von LH in der Hypophyse Lutealphase Der Blutspiegel von LH and FSH sinkt Der Gelbkörper bildet sich zurück, wodurch der Progesteronspiegel sinkt tionsphase Menstrua- Der niedrige Estrogen- und Progesteronspiegel stimuliert die Sekretion von GnRH
Feinbau des Ovars Cortex ovarii Medulla ovarii Primordialfollikel Primäre Oozyte Kubisches Epithel Stroma ovarii Tunica albuginea Vorrat Cortex ovarii Corpus luteum Medulla ovarii Sekundär-follikel Zona pellucida Corpus luteum Primär-follikel Theca folliculi Atretischer Follikel (Str. Granulosum =Granulosazellen) (Follikelepithel)
Primordialfollikel
Primärfollikel
Sekundärfollikel
Tertierfollikel
Spinozelluläres Bindegewebe atresierter Follikel Corpus luteum Primordialfollikel Sekundärfollikel Spinozelluläres Bindegewebe Tertiärfollikel Primärfollikel
Graaf-Follikel Antrum folliculi (Liquor folliculi) Regnier de Graaf (1641-1673) Antrum folliculi (Liquor folliculi)
Ovulation JC Lousse, J Donnez: Laparoscopic observation of spontaneous human ovulation Fertility and Sterility, 2008:90(3):833-4.
Granulosa-luteinzellen Corpus luteum Thecaluteinzellen Granulosa-luteinzellen
Angewendete Literatur Sobotta: Anatomie des Menschen Drake: Gray's Anatomy for Students Fritsch, Kühnel: Taschenatlas Anatomie Rohen, Yokochi, Lütjen-Drecoll: Anatomie des Menschen Netter: Atlas der Anatomie des Menschen Lippert: Lehrbuch Anatomie Bommas-Teubner-Voß: Kurzlehrbuch Anatomie und Embriology Schünke, Schulte, Schumacher, Voll, Wesker: Prometheus Szél Ágoston: Klinikai Anatómia 44