Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese „200 Tunnen lesen“ oder: Plattdüütsch lesen mit Kinner 1. En por Wöör vörweg 2. Woto plattdüütsch Lesen? 3. Chancen un Schwierigkeiten 4. Woans wi dor bikaamt 5. Plattdüütsch Leeswettstriet.

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 2. Woto Plattdüütsch lesen? Dorgegen: Kinner kaamt in'n Tüdel spraken Spraak to schwor: „mein kumpel meinte mal das seine oma ein plattdeutsches buch hat. und das was da drinn steht das versteht echt keiner...“ Quelle:

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 2. Woto Plattdüütsch lesen? Dorför: Lesen is een vun de veer Grundkompetenzen: 1. snacken, 2. hören, 3. schrieven, 4. lesen Statusfraag – för de Schölers: vullwertige Spraak – in de Öffentlichkeit: Statusgewinn – spraakpolitisch: Spraken Spraken blievt blots spraken Spraken, wenn se ok schreven wert.

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 3. Chancen un Schwierigkeiten Chancen: Nöögde Platt- / Hochdüütsch: – Satzmelodie, Satzboo, Lexik to'n groten Deel egaal, ok Schrievwies anlehnt an Hdt. Banghaftigkeit vör schreven Platt verleren eersten Togang to de literarische Kultur Platt wohrnehmen as en normale oder sogors coole Spraak

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 3. Chancen un Schwierigkeiten Schwierigkeiten: Lesen geiht langsamer, Dekoderen un Afglieken duurt un blifft unvullstännig. Grünnen: Kinner kinnt weniger Wöör/Strukturen – Maxi: „Was is,Hosten'?“ / „200 Tunnen Iesen“ weet mitünner nich so nipp un nau, wat de Wöör/Strukturen bedüüdt - Bsp.: „Mi düch, dor ward nix vun.“ „kulturspezifisches Wissen“ fehlt mitünner Interferenzen, Bsp. engl. „he“ Vörlesen: Phonetik t.D. unbekannt, u.a. Diphthonge.

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese De ideale plattdüütsche Leestext Themen, de Kinner/junge Lüüd anspreekt, d.h.: Texten dicht an de reale un gedankliche Levenswelt vun de Kinner, dorbi aver: „Enkulturatschoon“ in de regionale Kultur Spraak licht to verstahn, dorbi aver: veel platt-typische – Idiomatik, – Grammatik – Lexik, dormit: Togang to de Egenorten vun de Spraak Fazit: Nödig deit en vernünftigen Kompromiss! 3. Chancen un Schwierigkeiten

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 4. Woans kaamt wi dorbi? Öllersgerecht achter dat Hochdüütsche achterher, intressant un authentisch Utwahl, wat de Schrievwies angeiht, twee Wünsch, de nich tohopenpasst: Möglichst phonetisch Möglichst dicht an de hochdüütschen Leesgewohnheiten, d.h. „richtige“ Schrievwies twüschen Utglieksplatt un Lokaldialekt / Idiolekt

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 4. Woans kaamt wi dorbi? Utwahl vun Texten Eerstmal Toleranz, wat den Dialekt angeiht evtl. regionale Bezüge /Traditschonen wichtiger: Kinner anspreken „Spraakimage“ Keen froonfeindliche, gewaltverharmlosende usw. Texten mehr!

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 4. Woans kaamt wi dorbi? Texten trechtmaken Platt is de Gesamtheit vun sien Dialekten T.B. Kurs över Spraakvarianten, Jg. 10: Text laten, as he is – evtl. Worterklärungen, aver anners hoge Toleranz T.B. 3. Schooljohr AG Leeswettbewerb: Text anpassen: lexikaalsch: Krieg -> Orloog grammatikaalsch: wi maakt -> wi maken un t.D. ok phonetisch anpassen: maken -> måken / Schöjler / schejv / Schouh /baven -> båben Soveel Diversität as geiht, soveel Einheitlichkeit as nödig!

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 6. Das Wie: Kennzeichen des Niederdeutschen

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 4. Woans kaamt wi dorbi? Qualitätskriterien för godet Lesen sinnentnehmend - flink un präzise Bi‘n Vörlesen kaamt dorto: satzmelodisch Phonetisch korrekt / authentisch Praktische Fragen Woher Texten kriegen? Woans schölergerecht verännern? Hülp? Ästhetik/Haptik

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 5. Plattdüütsch Leeswettstriet Schangsen intensiv rinkamen in‘t Plattdüütsche /Satersche -> Initialzündung Platt ward as schreven Spraak wohrnahmen

Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 5. Plattdüütsch Leeswettstriet Organisatschoon ganze Klass: 1 Stünn intensiv, denn af un an „utlagern ut‘n Ünnerricht“ – parallel to‘n Ünnerricht / AG „utlagern ut de School“ Texten, Jurybagens usw. af Januar ünner – oder sülms söken laten Woans schölergerecht verännern? Hülp? Ästhetik/Haptik -> Heften vun‘n SHHB