Linked Open Europeana: Das Europeana Data Model (EDM) Prof. Dr. Stefan Gradmann Unter Rückgriff auf M. Doerr, S. Hennicke, A. Isaac, C. Meghini, G. Schreiber,

Slides:



Advertisements
Ähnliche Präsentationen
Entwicklung von Schemata für den XML-Dokumentenaustausch mit Hilfe des Resource Description Framework (RDF) John McClure Präsentation.
Advertisements

Einführung in RDF.
Kurzberichte der Arbeitsgruppen

Idee und Realisierung des Internet der Zukunft
Dublin Core Antje Schregel, Dublin Core Was ist DC? Architektur von DC (Elements, Qualifiers) Anwendung Aktuelle Situation Projekte.
Texteingabe Überschrift
Zum Stand und den Perspektiven des Kompetenznetzwerks Neue Dienste, Standardisierung, Metadaten (bmb+f) Rudi Schmiede Infrastrukturen für innovative Digital.
PADLR Submodul Modular Content Archives Ein Content Browser für Lehr- materialien aus der Elektrotechnik Dipl.-Ing. Mark Painter Institut für Nachrichtentechnik.
Claudia Greceanu1, Clemens Düpmeier1, Renate Ebel2
Dr. P. Schirmbacher DINI – Zertifikat für Dokumenten- und Publikationsserver AG Elektronisches Publizieren.
P. Sahle und S. Kurz Historisch Kulturwissenschaftliche Informationsverarbeitung IT-Zertifikat der Philosophischen Fakultät Moderne Technik.
Universität zu Köln IT Zertifikat Phil. Fak: Daten- und Metadatenstandards SS 2009 MA: Patrick Sahle RDF in 5 Minuten* RDF in 5 Minuten* Resource.
RDF R ESOURCE D ESCRIPTION F RAMEWORK Referentin: Claudia Langer.
CIDOC-CRM Universität zu Köln Historisch-kulturwissenschaftliche Informationsverarbeitung AM 2 Dozent: Prof. Dr. Manfred Thaller Referent: Nelson Marambio.
METS/MODS Referat im Rahmen des IT-Zertifikats f ü r Geisteswissenschaftler Leitung: P. Sahle Referentin: C. Ottnad.
METS / MODS. METS – Metadata Encoding and Transmission Standard – 2002 veröffentlicht – XML Schema – Reale Objekte digital abbilden – hierarchische Struktur.
Die Bestandteile des Semantic Web. Sematic Web soll das WWW erweitern und nicht neuerfinden Informationen sollen Maschinenlesbar sein Schemata beschreiben.
WIESEL – Integration von Wissensmanagement und E-Learning auf der Basis von Semantic Web Technologien Matthias Rust, XML-Tage 2004, Berlin WIESEL Integration.
PinK Plattform für intelligente Kollaborationsportale Dr. Joachim Quantz, e.V. Berlin, 13. September 2005.
Jan Fienhold1 Institut für Informatik Betriebliche Informationssysteme OWL Web Ontology Language.
Hauptseminar XML-Technologie: Resource Description Framework (RDF) Michael Kranz Betreuer: Roland Haratsch.
Ergebnis einer Evaluierung -- Kurzform. Ergebnis der Evaluierung: Harte Kriterien Organizational context wird beschrieben –"ELAN Application Profile",
RDF-Schema Seminar: „Semantic Web“ André Rosin,
Dublin Core Metadata Thea Spiridonidou Institut für Informatik Humboldt Universität zu Berlin SE: Grundlegende Aspekte des Semantic Web WS 02/03.
Langzeitarchivierung und Metadaten. NAA Preservation Strategy Link: ml.
Wissenschaftliche Übung Metadatenformate und -standards
Der Supermarkt: Eine beispielhafte Erklärung für die fünf untersten Schichten des Semantic Web Protocol Stack Nicola Henze.
Der Supermarkt: Eine beispielhafte Erklärung für die fünf untersten Schichten des Semantic Web Protocol Stack Nicola Henze.
Fedora Repository.
RDF Resource Description Framework
Metadaten als Bausteine des Semantic Web META-LIB Workshop 22
Semantic Web-Anwendungen auf Basis des BAM-Portals Ein Prototyp Volker Conradt.
Henning Hasemann TU Braunschweig Juni Semantic Service Provisioning for the Internet of Things using Future Internet Research by Experimentation.
Nicolas Frings Maximilian Bernd Stefan Piernikarcyk
Sesame Florian Mayrhuber
WebML for Semantic Web Michael Hertel.
Hauptseminar Web Engineering – Semantic Web Dominik Pretzsch.
Zauberwort Metadaten Elementares Handwerkszeug des Content- und Wissensmanagement.
Semantic Web - ein Thema für Bibliotheksverbünde SWIB 2010, Köln Dr. Silke Schomburg.
Integration existierender digitaler Bibliotheken in Lernumgebungen LEBONED (Learning Environment Based On Non Educational Digital Libraries) Dipl.-Inform.
Linked Data und semantische Suchfunktionalität in Europeana
KOOP-LITERA Tagung 2003, 8. / 9. Mai 2003 Archivierung digitaler Dokumente Problemstellung - kooperative Lösungsansätze - Aktivitäten der Österreichischen.
Dublin Core IT-Zertifikat Daten- und Metadatenstandards.
Daten- und Metadatenstandards SoSe 2009 IT-Zertifikat der Philosophischen Fakultät der Universität zu Köln Dozent: Patrick Sahle 26. Juni 2009: Dublin.
Der Supermarkt: Eine beispielhafte Erklärung für die fünf untersten Schichten des Semantic Web Protocol Stack Nicola Henze.
Daten im Silo, Daten im Web
Seminar: Neue Ansätze der Künstlichen Intelligenz Seite 1Ulf Schneider02. Juli 2002 Ulf Schneider Neue Ansätze der Künstlichen Intelligenz: OIL Ontology.
„Wenn du den Fluss Halys überschreitest, wirst du
Semantic Web.
Microsoft.NET InfoPoint 8. Juni 2005 Stefan Bühler.
IT-Zertifikat der Phil.Fak Kurs 4: Daten- und Metadatenstandards Patrick Sahle Semantic WebWS 08/09.
IT-Zertifikat der Phil.Fak Kurs 4: Daten- und Metadatenstandards Patrick Sahle BAM-SektorWS 08/09.
RDA, MARC und Co. | Österreichischer Bibliothekartag Sarah Hartmann RDA, MARC und Co. Von der Formalerschließung zum Metadatenmanagement II RDA,
Fedora by C. Göpfert.
DCMI RDF Application Profile Task Group Stefanie Rühle KIM WS März 2015.
1 Linked Open Data Klaus Tochtermann ZBW – Leibniz Information Centre for Economics Hamburg/Kiel Christian-Albrechts-University Kiel Sept. 7, 2011.
- Studienarbeit - Entwurf und Umsetzung von kombinierten Anfragen für die Ähnlichkeitssuche auf digitalen Bilder auf der Basis von Regionen und Features.
RDF (Resource Descripton Network)
Collaborative Research Online: Knowledge management pilot project on Haskala Dr. Rachel Heuberger, Judaica Abteilung, Universitätsbibliothek Frankfurt.
Semantic Markup für Zwecke der Langzeitarchivierung in digitalen Bibliotheken Neubiberg,
Institut für Informatik Betriebliche Informationssysteme Fußzeile...1 Semantic Web Services and Interfaces Semantic Web, Resource Description Framework,
Linked Open Europeana: technische und andere Rahmenbedingungen für den Zugang zu Europas kulturellem Erbe Prof. Dr. Stefan Gradmann Unter Rückgriff auf.
„Repositorien-Inhalte als Linked (Open) Data“ Prof. Dr. Stefan Gradmann, HU-Berlin Julia Iwanowa, OA-Netzwerk Open Access Netzwerk als Linked (Open) Data.
1 Ist Katalogisierung zukunftsfähig? Ein Beitrag zur Begriffsverschiebung Prof. Dr. Stefan Gradmann Humboldt-Universität zu Berlin / School of Library.
1 Europeana - und die Erhaltung des europäischen Kulturerbes oder zumindest dessen Digitalisate oder eigentlich nur der Metadaten (?) Berlin, 25. Juni.
Open Access Netzwerk als Linked (Open) Data
Ist Katalogisierung zukunftsfähig?
Dokumente dekonstruieren! Ein Plädoyer für semantische Bibliotheken
πάντα ῥεῖ (?) Ein Plädoyer für die Erhöhung der Fließgeschwindigkeit
 Präsentation transkript:

Linked Open Europeana: Das Europeana Data Model (EDM) Prof. Dr. Stefan Gradmann Unter Rückgriff auf M. Doerr, S. Hennicke, A. Isaac, C. Meghini, G. Schreiber, H. Van de Sompel Und Arbeiten von Europeana V1.0 und EuropeanaConnect

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 2 Übersicht Nach dem Katalog: semantische Kontextualisierung in Europeana Das Europeana Data Model (EDM) – Grundlagen – Mona Lisa und mehr... – Status Quo Über 'Offenheit'

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 3 Nach dem Katalog

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 4 Alte und neue Begriffe (thanks, Karen Coyle!) Katalog Bestand 'Record' Dokument Suche Bibliothek Information … Repository Aggregation Exploration Navigation Verbindung Kontext Wissen … Giant Global Graph

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 5 Nach dem Katalog: Objekte und Semantischer Kontext in Europeana Kontextualisierte Objektrepräsentationen ( → Wissensgenerierung): Europeana verbindet Objekt- und Wissensorganisationssysteme!

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 6 Die Semantische Datenschicht Bibliothek Archiv Museum Überbrückt Informationsinseln und verbindet Objektrepräsentationen aus verschiedenen Gedächtnisdomänen.

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 7 EDM und Linked Open Data Europeana-Objekte Kontextoptionen DBpedia VIAF GND Geonames LCSH …

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 8 RDF(S) Resource Description Framework (RDF) W3C-Standard für die Modellierung von Informationen im WWW Entitäten ('Resources') werden durch URIs identifiziert. RDF macht Aussagen über Entitäten in Form von 'Tripeln': Allgemeiner: Resource Description Framework Schema (RDFS) W3C-Standard, der RDF-Tripeln elementare Semantik hinzufügt Basis für (einfache) Ontologien: domänenspezifische Vokabularien mit (Sub-)Klassen, (Sub-)Eigenschaften und Schlussregeln

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 9 XML vs. RDF: Bäume vs. Graphen XML konzipiert Wissen als 'Bäume' RDF fasst Wissen als Netzgraphen

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 10 Aggregationen … und Fragen Wo beginnen resource aggregations? Wo enden sie? Was konstituiert Dokumentgrenzen?? Und welcher Knoten war zum Zeitpunkt X mit welchem verknüpft??? A B C

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 11 EDM

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 12 ESE “Europeana Semantic Elements” (ESE) ad hoc für den ersten Prototyp (2008) kreiert Interoperabilität: Bezug auf das minimalistische und 'flache' Dublin-Core Modell “einfach und robust” aber: Semantik der Original-Metadaten geht verloren Keine Spezialisierung im Sinne granularer Modelle möglich Keine Verlinkungen und damit auch keine Verbindungen zu externen Ressourcen Wir hätten es wohl besser nicht „semantic“ genannt :)

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 13 EDM “Europeana Data Model” (EDM) wird ESE mit dem “Danube”-Release von Europeana (April 2011) ersetzen ESE wird dann ein “application profile” von EDM (Rückwärtskompatibilität!) erhält die Semantik der Originaldaten ohne Verlust von Interoperabilität ermöglicht eine Nutzung von Europeana als Linked Open Data ermöglicht eine Nutzung von Linked Open Data in Europeana ermöglicht 'semantische' Nutzungsszenarien

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 14 EDM: Anforderungen und Designprinzipien 1. Unterscheidung zwischen realem Objekt (Buch, Bild, Akte, mediale Aufzeichnung) und digitaler Repräsentation 2. Unterscheidung zwischen Objekt und beschreibenden Metadaten 3. Es müssen mehrere Sichten eines Objekts möglich sein, mit potentiell einander widersprechenden Aussagen 4. Unterstützung komplexer Kompositobjekte 5. Standard-Metadatenformat mit Spezialisierungsoption 6. Standard-Vokabularformat mit Spezialisierungsoption 7. Maximale Nachnutzung existierender Standards

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 15 EDM und andere Standards Simple Knowledge Organization System (SKOS) Modelliert die Wissensorgabnisationssysteme (KOS) in der semantischen Datenschicht von Europeana. Ermöglicht Verbindungen zwischen KOSs. DCMI Metadata Terms (DCTerms) Basis für semantisch interoperable deskriptive Objekt-Metadaten Stellen Rückwärtskompatibilität zu ESE her Open Archives Initiative Object Reuse & Exchange (OAI ORE) Organisiert und modelliert Aggregationen von Web-Resourcen für die Objektrepräsentation Provided Object: repräsentiert des gegebene (reale) Objekt Digital Representation: eine digitale Sicht des Objektes Proxy: Objektbeschreibung aus einer bestimmten Perspektive Aggregation: gruppiert alle Teilinformationen

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 16 EDM: Klassen (und Eigenschaften)

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 17 Mona Lisa: Beschreibung der Direction des Musées de France...

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 18 … und als Metadaten-Aggregation in EDM Proxy Digitale Repräsentationen Reales Objekt Aggregation

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 19 Semantische Anreicherung Zeiträume, Daten Räumliche Entitäten Personen und Organisationen Konzepte

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 20 Ereignisbasierte Modellierung Erhalt und Nutzung der Originaldaten impliziert Kompatibilität der Beschreibungen jenseits der einfachen Objektsicht!

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 21 Komplexe Objekte und Beziehungen Teil-Ganzes für komplexe (hierarchische) Objekte Objektanordnungen Derivation und Versionierung

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 ESE in EDM <...xmlns:europeana=" urn:repox.bn.org.pl:polona:oai: 94A8AAD18E FBE92589A [Ośmiu powstańców uzbrojonych w kosy] [Dokument ikonograficzny] Powstanie 1863 r. styczniowe - ikonografia [ ] Biblioteka Narodowa Europeana Audiovisual Community Meeting

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 ESE in EDM Europeana Audiovisual Community Meeting

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 24 Les Fleurs du Mal: UNIMARC nam FRBNF http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb f 039 $oGEA$a $a d1857 m y0frey50 ba 1010 $afre 102 $aFR 105 $a||||z 00||| 106 $ar 2001 $aˆLes ‰fleurs du mal$bTexte imprimé$fpar Charles Baudelaire 210 $aParis$cPoulet-Malassis et De Broise$d $a248 p.$d19 cm 676 $a841.8$v $a840$2Cadre de classement de la Bibliographie nationale française 700 |$ $aBaudelaire$bCharles$ $aFR$bBNF$c $gAFNOR$2intermrc

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 25 Les Fleurs du Mal: Gallica

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 26 Les Fleurs du Mal: Digitalisiert

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 27 Les Fleurs du Mal: EDM

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 28 Status

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 29 Gegenwärtiger Stand des EDM Machbarkeit in vier 'community workshops' bestätigt (Archive, Bibliotheken, audiovisuelle Sammlungen, Museen – und Systemanbieter!) EDM ist Teil der Spezifikationen für den 'Danube'-Release der Europeana (April 2011). Prototyperprobung ist im Gang. Dokumentation: EDM Spezifikationen und Primer unter Martin Doerr, Stefan Gradmann, Steffen Hennicke, Antoine Isaac, Carlo Meghini, Herbert van de Sompel: The Europeana Data Model. IFLA 2010 (Gothenburg). Session on „Libraries and the Semantic Web“. EuropeanaLabs:

Linked Open Europeana / DINI-Repositorien Prof. Dr. Stefan Gradmann, Humboldt Universität zu Berlin Europeana V1.0 WP3 / EuropeanaConnect WP1 30 EDM: Weiterentwicklung und Perspektiven FRBRoo (Functional Requirements for Bibliographic Records) Die Entitäten der Gruppe 1 werden im Rahmen von Europeana 2.0 (ab 2011) unterstützt werden. RDA (Resource Description and Access) RDA-basierte Metadaten werden in EDM integrierbar sein, sobald die FRBR-Entitäten unterstützt werden. Skalierbarkeit von RDF 'triple stores' ist kein kritischer Faktor. Relationale Datenhaltung mit Tripel-Aufsätzen wie D2R-Prozessoren sind eine gangbare Alternative zu nativen 'triple stores'. ORE als Kernbestandteil des Modells ist eine potentielle technische Brücke zu Repositorien (DRIVER) LOD (Linked Open Data) EDM erlaubt die technische Integration von Europeana in die Welt der Linked Open Data – ersetzt aber keinesfalls eine entsprechend angepasste Politik der Datenlieferanten!

31 Linked 'Open' Data

32 Prof. Dr. Stefan Gradmann / Wie 'offen' müssen Linked Data sein? (1)  “Openness (allowing access) is separate question.” (TBL,  Funktioniert Linked Data ohne 'offen' zu sein?  Rein technisch besehen durchaus (so etwa in der Pharmaindustrie oder bei biochemischen Daten)  Aber der Ansatz wird dann extrem aufwändig und teuer …  … viel zu teuer wahrscheinlich: für Europeana nicht zu bezahlen!  Sehr viel 'semantischer Charme' des offenen Ansatzes geht verloren.

33 Prof. Dr. Stefan Gradmann / Wie 'offen' müssen Linked Data sein? (2)  Ein 'offener' Ansatz hat eine Reihe von Implikationen  Verwendung der Daten ist nicht kontrollierbar.  Zugang zu den Daten und deren Verwendung entfällt als Einkommensquelle  Innovative und kommerziell attraktive Dienste können auf LoD basieren (multimediale Mehrwertdienste)  → Lizenzierung von Inhalten darf kommerzielle Nachnutzung nicht ausschließen.  → In den nun anstehenden Diskussionen nicht sämtliche Fehler der Diskussion um Open Access wiederholen!  → Was ist der (kommerzielle!) Wert semantischer Kontextualisierung?

Europeana v1.0 WP3 EuropeanaConnect WP1 Prof. Dr. Stefan Gradmann Humboldt-Universität zu Berlin Institut für Bibliotheks- und Informationswissenschaft Unter den Linden Berlin Tel.: Fragen ?