najeri naxSirwyalbadebi,

Präsentation zum Thema: "najeri naxSirwyalbadebi,"—  Präsentation transkript:

1 najeri naxSirwyalbadebi,
საქართველოს ტექნკური უნივერსიტეტი ქიმიური ტექნოლოგიისა და მეტალურგიის ფაკულტეტი ორგანული ქიმიის მიმართულება ორგანული ქიმია najeri naxSirwyalbadebi, alkanebi ლექცია 2 პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი ტელ: (995) ელ–ფოსტა: პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

2 ფიზიკური თვისებები პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

3 ფიზიკური თვისებები დუღილის ტემპერატურა.
განუშტოებელი ალკანების დუღილის ტეპერატურა პერმანენტულად იზრდება მოლეკულური მასის ზრდასთან ერთად. განშტოებულ ალკანებს განუშტოებელ ალკანებთან შედარებით დაბალი დუღილის ტემპერატურა აქვთ. პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

4 ფიზიკური თვისებები ლღობის ტემპერატურა
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

5 ფიზიკური თვისებები სიმკვრივე ხსნადობა
ალკანები ერთ–ერთი ყველაზე „მსუბუქი“ ნაერთებია ორგანულ მოლეკულებს შორის. მათი სიმკვრივე წყლის სიმკვრივეზე ბევრად მცირეა, რაც იმის საშუალებას იძლევა, რომ წყლიდან ზევით განშრევდეს. ამას კი საბედნიეროდ დიდი მნიშვნელობა აქვს ნავთობის მოპოვებისას (ნავთობში ალკანები დიდი რაოდენობით შედიან). ხსნადობა ალკანები არ იხსნებიან წყალში, ვინაიდან მათი მოლეკულების დიპოლური მომენტი მეტად მცირეა. მაგრამ თვით ალკანები წარმოადგენენ საკმაოდ კარგ არაპოლარულ გამხსნელებს. პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

6 CH4 + 2 O2  CO2 + 2 H2O H = -192 კკალ მოლი–1 (-803 კჯ მოლი–1)
ქიმიური თვისებები წვის რეაქცია CH4 + 2 O2  CO2 + 2 H2O H = -192 კკალ მოლი–1 (-803 კჯ მოლი–1) CH3CH2CH2CH3 + 6½O2 4 CO2 + 5 H2O H = კკალ მოლი–1 (-2877 კჯ მოლი–1) CH3CH(CH3)CH3 + 6½O2 4 CO2 + 5 H2O H = კკალ მოლი–1 (-2868 კჯ მოლი–1) პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

7 ქიმიური თვისებები რადიკალური რეაქციები ra unda gvaxsovdes?
ალკანებში C-H ბმა მცირედ პოლარულია. ამიტომ, მათთვის ძირითადად დამახასიათელებელია რადიკალური რეაქციები. რადიკალური რეაქციების დროს ადგილი აქვს ბმის ჰომოლიზურ გახლეჩას და წარმოიქმნება ნაწილაკები ერთი გაუწყვილებელი ელექტრონით, რომლებსაც რადიკალები (ანუ თავისუფალი რადიკალები) ეწოდებათ. ra unda gvaxsovdes? ყურადღება მიაქციეთ გამოყენებულ ისრების ფორმას. მოცემული ისრები მიუთითებენ არა ელექტრონული წყვილის, არამედ ერთი ელექტრონის გადაადგილებას. „ორთავიანი ისრები“ მიუთითებენ ელექტრონული წყვილის გადაადგილებას, ხოლო „ერთთავიანი“ ისრები კი – ერთი ელექტრონის გადაადგიდებას. პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

8 რადიკალების წარმოქმნა.
ქიმიური თვისებები რადიკალების წარმოქმნა. კოვალენტური ბმის ჰომოლიზური გახლეჩა არ არის თავისთავადი პროცესი და ესაჭიროება საკმაოდ დიდი ენერგია – გაცხელება ან მაღალი ენერგიის სხივებით დასხივება. ჰალოგენების მოლეკულებში Hal-Hal ბმას აქვს უნარი ჰომოლიზურად გაიხლიჩოს დასხივების ან გაცხელების პირობებში: პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

9 რადიკალური რეაქციები ბიოლოგიაში და მედიცინაში.
ეს საინტერესოა! რადიკალური რეაქციები ბიოლოგიაში და მედიცინაში. რადიკალურ რეაქციებს ბიოლოგიასა და მედიცინაში სასიცოცხლო მნიშვნელობა აქვთ, ვინაიდან მეტაბოლიზმის პროცესებს ყოველთვის თან ახლავს რადიკალების წარმოქმნა. მაგრამ რადიკალებმა ცოცხალ ორგანიზმებში შეიძლება შეასრულონ უარყოფითი როლიც. მათი მაღალი რეაქციისუნარიანობის გამო შეიძლება გამოიწვიონ სასიცოცხლო დანიშნულების რეაქციების არასასურველი მიმართულებით წარმართვა. გარდა ამისა, რადიკალები თამაშობენ ერთ–ერთ მთავარ როლს ცოცხალი ორგანიზმების „დაბერებაში“. ასევე არსებობს სერიოზული ეჭვი, რომ თავისუფალი რადიკალები იწვევენ სიმსივნოვანი და ათეროსკლეროზული დაავადებების პროვოცირებასა და ხელშეწყობას. პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

10 ქიმიური თვისებები ჰალოგენირება
ერთი ატომის ან ატომთა ჯგუფის მიერ სხვა ატომის შეცვლას ეწოდებათ ჩანაცვლების რეაქციები და აღინიშნება S სიმბოლოთი. Substitution-ინგ. – ჩანაცვლება პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

11 ქიმიური თვისებები ჰალოგენირება
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

12 ქიმიური თვისებები ჰალოგენირება
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

13 ქიმიური თვისებები ჰალოგენირება
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

14 ქიმიური თვისებები SR რეაქციის მექანიზმი
ჰალოგენის მოლეკულის ჰომოლიზური დისოციაცია ჯაჭვის ინიცირება ჯაჭვის გაგრძელება ჯაჭვის გაწყვეტა პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

15 ქიმიური თვისებები სულფოქლორირება ბუტან–1–სულფონილქლორიდი
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

16 ქიმიური თვისებები სულფირება
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

17 ქიმიური თვისებები სულფოდჟანგვა
რეაქციის შედეგად მიიღება ალკანსულფომჟავები, რომლებიც ფართოდ გამოიყენებიან როგორც ზედაპირულად აქტიური ნაერთები – დეტერგენტები. პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

18 ქიმიური თვისებები ნიტრირება
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

19 ქიმიური თვისებები დაჟანგვა
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

20 ქიმიური თვისებები კრეკინგი რიფორმინგი, პლატფორმინგი
რიფორმინგი, პლატფორმინგი პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

21 ქიმიური თვისებები იზომერიზაცია
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

22 ალკანების მიღება ჰიდრირება
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

23 ალკანების მიღება ჰიდრირება
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

24 ქვანახშირის ჰიდრირება
ალკანების მიღება ქვანახშირის ჰიდრირება აღნიშნულ რეაქციას ზოგჯერ უწოდებენ ქვანახშირის გათხევადებას (ფ. ბერგიუსი[1] – 1925 წ). რეაქციის შედეგად, როგორც წესი, მიიღება ალკანებისა და ციკლოალკანების ნარევი. [1] ფრიდრიხ ბერგიუსი (Friedrich Karl Rudolf Bergius) (1884 –1949). გერმანელი მეცნიერი წელს მიენიჭა ნომელის პრემია მაღალი წნევის ქვეშ მიმდინარე ქიმიური პროცესების შესწავლისათვის. პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

25 ალკანების მიღება ფიშერ–ტროპშის მეთოდი
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

26 ალკანების მიღება კარბიდული მეთოდი Al4C3 + 12 H2O  3 CH4 + 4 Al(OH)3
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

27 ალკილჰალოგენიდების ჰიდრირება
ალკანების მიღება ალკილჰალოგენიდების ჰიდრირება პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

28 ალკანების მიღება (viurcis reaqcia)
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

29 ალკანების მიღება (diumias reaqcia)
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

30 ალკანების მიღება (bertlos reaqcia)
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

31 ალკანების მიღება 1a 1b 1Ia 1Ib
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

32 პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www. chemistry
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია

33 პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი @ საავტორო უფლებები დაცულია www. chemistry
პროფ. ელიზბარ საავტორო უფლებები დაცულია