Проф. д-р Емилија Бојковска Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ - Скопје Подредникот дека во збирката раскази Лозје од Блаже Конески и во германските преводи Проф. д-р Емилија Бојковска Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ - Скопје

Поимот подредник Подредници се „субординациските сврзници“. Обид за класификација на неменливите зборови според дистрибуцискиот критериум со синтаксичка димензија (Бојковска 20212)

Поимот подредник „координациски сврзници“: меѓу истовидни и исторедни јазични единици, т. е. при кумулација (бели и црни фигури), „субординациски сврзници“– во почетокот на зависни реченици (Изјави дека ќе допатува во Грац),

Реченичен сегмент и атрибут а) реченични сегменти („реч. членови“) Од сето ова јасно произлегува дека е јазикот општествена појава. (Минова-Ѓуркова 2000: 264) б) атрибути Од сето ова јасно произлегува фактот дека е јазикот општествена појава. (Минова-Ѓркова 2000: 265)

Реч. сегм.:дополнение и додаток Реченичните сегменти се реченични (глаголски) дополненија ако се - специфични за одредени глаголи и/или - облигаторни реченични сегменти. Во спротивно: реченични додтоци

Реч. сегм.: дополнение - простр. опред. кај живее е облигаторна - дир. објект е супкл. спец. (не стои кај: врне, оди...) - простр. опред. кај живее е облигаторна - предл. објект (со на) кај смета е супкл.спец. и облиг. (Сметаме на помошта).

Реч. сегм.: додаток Атрибут: дополн. и додаток Додатоци: аспецифични и факултативни елементи (Појадуваме в хотел.) Атрибути: начелно факулт., а дополн. = супкласно спец. (разговор за тоа прашање), додатоци = аспецифични (појдок в хотел)

Корелат Најстрашното беше тоа што кметовата жена сѐ уште ја не-маше (Минова-Ѓуркова 2000: 265) Немаше во гласот и во погледот негов ниту фалба ниту пак некаква нијанса на презир за тоа дека, ете. другар му заборава на долгот. (Крчмите) .

Лозје: дека-реч.: субјект (дополн.) Но исто така беше јасно дека не може да остане само на онаа секидневна потреба од исчекување. (Љубов) Ме радуваше дека заедно со мене доби нови чевли и Бане. (Чевли)

Лозје: дека-реч.: субјект (дополн.) Не може да се рече дека таа се одликува со сериозна устременост и дисциплина. (Чевли) може да се рече дека тој со неа живееше (Заклано крувче)

Лозје: дека-реч.: дир. објект (дополн.) а на Банета му кажа дека неговите чевли ќе одат на поправка.(Чевли) и тој знае дека берберницата не е отворена, (Љубов) Тој сети дека словесниот двобој се решува во негова полза.(Крчмите)

Лозје: дека-реч.: предл. објект (дополн.) Не верува Соколе дека во друга би се нашла таква сила. (Љубов) и дури тогаш му текна дека не е сам в соба.(Крчмите) но се зборува на пример за тоа дека титулата на шаховски мајстор ...(Потез)

Лозје: дека-реч.: предикатив (дополн.) туку се правиш дека не слушаш, !(Љубов) се преправал дека не гледа како сакаат да го насамарат другите, (Чевли)

Лозје: дека-реч.: реч. објект (дополн.) Не комутира со неглаголска синтагма Му се чинеше дека е тоа нешто најмногу до кое може да достигне во својата љубов,(Љубов) Различни валентности на се чини: многу работи што се чинат важни во животот и на кои им се посветуваат со сиот напор сериозни луѓе.(Потез)

Лозје: дека-реч.: прич. реч. (додаток) тешки душевни страдања, за кои нема овде да расправам, дека не ми е ни сега мило да си ги спомнувам. (Чевли) а долната рилка, збувната и запечена, му се бесеше уште потешка, дека беше зинат.(Крчмите)

Лозје: дека-реч.: предл. атр. на им. (дополн.) за да побуди во мене илузија дека ми се даваат како нов велигденски подарок.(Чевли) некое гордо чувство дека сам дојде до овој мил предмет,... (Љубов) ами некакво горко разбирање дека така треба да биде.(Песна)

Лозје: дека-реч.: предл. атр. на прид. (дополн.) Затоа е Соколе сигурен дека има во неа едно скришно место што ја оправдува неговата љубов.(Љубов) Одеднаш му е незгодно дека така широко се испружил, па си се чини самиот пораснат. (Лозје). Свесен е дека сега повеќе би сакал да беше отстапил во овој еден случај (Изложба)

Лозје: дека-реч.: атр. на гл. прилог (дополн.) покажувајќи така дека просто не го зема предвид малиот,(Заклано крувче) (дир. атр.) чувствувајќи по нешто дека така треба.(Љубов) (дир. атр.) надевајќи се потајно дека сепак не е сè уште загубено (Потез) (предл. атр.)

Лозје: Специфики на авторовиот израз Отсуство на контактна позиција меѓу надредениот збор и дека-реченицата мислата, што на моменти се претвораше скоро во извесност, дека војната ќе ги пресече патиштата меѓу него и неговото девојче, (Љубов) разбирањето, сè уште недоволно образложено а уште помалку општо признато, дека шахот е уметност, (Потез)

Лозје: Специфики на авторовиот израз Ретка појава на корелат Немаше во гласот и во погледот негов ниту фалба ниту пак некаква нијанса на презир за тоа дека, ете, другар му заборава на долгот.(Крчмите) ..., но се зборува на пример за тоа дека титулата на шаховски мајстор не треба да се дава доживотно,... (Потез)

Лозје: Субјект: dass-реченица (дополн.) и зар е најпосле сето тоа важно, кога е сигурно дека Марко го сака? (Лозје) Aber warum, würde nicht jeder so handeln wie er, und ist nicht am Ende allein wichtig, daß sicher ist, daß Marko ihn mag?(Weingarten)

Лозје: Дир. објект: dass-реченица (дополн.) После разбра дека заправо овој мирниов бил крив за таа тепаница.(Лозје) Später erkannte er, daß dieser Friedliche schuld war an der Schlägerei.(Zug)

Лозје: Предл. објект: dass-реченица (дополн.) но се зборува на пример за тоа дека титулата на шаховски мајстор не треба да се дава доживотно, (Потез) aber wo man z. B. darüber spricht, daß man die Titel an Schachmeister nicht für lebenslänglich verleihen sollte, (Zug)

Лозје: Предикатив: als ob-реченица (дополн.) туку се правиш дека не слушаш, ти се живее,(Љубов) du tust nur so, als hörtest du nicht, du (Liebe)

Лозје: Реч. објект: als ob-реченица (дополн.) и му се чини дека не свири, ами како мало дете цица една јадра и слатка боска.(Песна) Er rückt näher zur Erde, und ihm scheint, als spiele er nicht, sondern sauge wie ein kleines Kind an der festen, süßen Mutterbrust. (Petres Lied)

Лозје: Прич. реч.: weil-реченица (додаток) Другар му го изведе веднаш в лозје, повеќе дека сакаше самиот да го искористи сонцето. (Лозје) Sein Kamerad hatte ihn gleich hinausgeführt zum Weingarten wohl mehr, weil er selbst die Sonne ausnutzen wollte.(Weingarten)

Лозје: Прич. реч.: da-реченица (додаток) ќе копнее […], а така сама од себе дека е толку чудно убава.(Песна) sondern sie sehnt sich allein, da sie von so merkwürdiger Schönheit ist.(Petres Lied)

Лозје: Прич. реч.: (додат.) denn-реченица (гл. реч.) Победна покорност што го тера да го спушти мрачниот поглед, дека тој се плаши за своите очи, (Песна) Siegesfreudige Demut ist es, die ihn treibt, den düsteren Blick zu senken, denn er fürchtet seine Augen, der traurige Spieler, der Bruder, der Sohn des Vilareigens.(Petres Lied)

Лозје: Атр. на им.: dass-реченица (дополн.) Тој го пригрна разбирањето, сè уште недоволно образложено а уште помалку општо признато, дека шахот е уметност, (Потез) Er nahm die Deutung an, die noch nicht genügend begründet und noch weniger allgemein anerkannt war, daß Schach eine Kunst ist, (Zug)

Лозје: Атр. на прид.: dass-реченица (дополн.) Одеднаш му е незгодно дека така широко се испружил, па си се чини самиот пораснат. (Лозје) Plötzlich ist es ihm unangenehm, daß er sich so breit gemacht hatte, doch er fühlt sich gewachsen.(Weinberg)

Лозје: Заклучок dass-реченица во функција на: - субјект - директен објект - предлошки објект - атрибут на именка - атрибут на придавка

Лозје: Заклучок als ob-реченица во конјунктив во функција на: - предикатив - реченичен објект. weil-, da- и denn-реченица во функција на: - причинска реченица