Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese „200 Tunnen lesen“ oder: Plattdüütsch lesen mit Kinner 1. En por Wöör vörweg 2. Woto plattdüütsch Lesen? 3.

Präsentation zum Thema: "Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese „200 Tunnen lesen“ oder: Plattdüütsch lesen mit Kinner 1. En por Wöör vörweg 2. Woto plattdüütsch Lesen? 3."—  Präsentation transkript:

1 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese „200 Tunnen lesen“ oder: Plattdüütsch lesen mit Kinner 1. En por Wöör vörweg 2. Woto plattdüütsch Lesen? 3. Chancen un Schwierigkeiten 4. Woans wi dor bikaamt 5. Plattdüütsch Leeswettstriet.

2 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 2. Woto Plattdüütsch lesen? Dorgegen: Kinner kaamt in'n Tüdel spraken Spraak to schwor: „mein kumpel meinte mal das seine oma ein plattdeutsches buch hat. und das was da drinn steht das versteht echt keiner...“ Quelle: www.plattdeutschland.com

3 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 2. Woto Plattdüütsch lesen? Dorför: Lesen is een vun de veer Grundkompetenzen: 1. snacken, 2. hören, 3. schrieven, 4. lesen Statusfraag – för de Schölers: vullwertige Spraak – in de Öffentlichkeit: Statusgewinn – spraakpolitisch: Spraken Spraken blievt blots spraken Spraken, wenn se ok schreven wert.

4 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 3. Chancen un Schwierigkeiten Chancen: Nöögde Platt- / Hochdüütsch: – Satzmelodie, Satzboo, Lexik to'n groten Deel egaal, ok Schrievwies anlehnt an Hdt. Banghaftigkeit vör schreven Platt verleren eersten Togang to de literarische Kultur Platt wohrnehmen as en normale oder sogors coole Spraak

5 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 3. Chancen un Schwierigkeiten Schwierigkeiten: Lesen geiht langsamer, Dekoderen un Afglieken duurt un blifft unvullstännig. Grünnen: Kinner kinnt weniger Wöör/Strukturen – Maxi: „Was is,Hosten'?“ / „200 Tunnen Iesen“ weet mitünner nich so nipp un nau, wat de Wöör/Strukturen bedüüdt - Bsp.: „Mi düch, dor ward nix vun.“ „kulturspezifisches Wissen“ fehlt mitünner Interferenzen, Bsp. engl. „he“ Vörlesen: Phonetik t.D. unbekannt, u.a. Diphthonge.

6 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese De ideale plattdüütsche Leestext Themen, de Kinner/junge Lüüd anspreekt, d.h.: Texten dicht an de reale un gedankliche Levenswelt vun de Kinner, dorbi aver: „Enkulturatschoon“ in de regionale Kultur Spraak licht to verstahn, dorbi aver: veel platt-typische – Idiomatik, – Grammatik – Lexik, dormit: Togang to de Egenorten vun de Spraak Fazit: Nödig deit en vernünftigen Kompromiss! 3. Chancen un Schwierigkeiten

7 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 4. Woans kaamt wi dorbi? Öllersgerecht achter dat Hochdüütsche achterher, intressant un authentisch Utwahl, wat de Schrievwies angeiht, twee Wünsch, de nich tohopenpasst: Möglichst phonetisch Möglichst dicht an de hochdüütschen Leesgewohnheiten, d.h. „richtige“ Schrievwies twüschen Utglieksplatt un Lokaldialekt / Idiolekt

8 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 4. Woans kaamt wi dorbi? Utwahl vun Texten Eerstmal Toleranz, wat den Dialekt angeiht evtl. regionale Bezüge /Traditschonen wichtiger: Kinner anspreken „Spraakimage“ Keen froonfeindliche, gewaltverharmlosende usw. Texten mehr!

9 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 4. Woans kaamt wi dorbi? Texten trechtmaken Platt is de Gesamtheit vun sien Dialekten T.B. Kurs över Spraakvarianten, Jg. 10: Text laten, as he is – evtl. Worterklärungen, aver anners hoge Toleranz T.B. 3. Schooljohr AG Leeswettbewerb: Text anpassen: lexikaalsch: Krieg -> Orloog grammatikaalsch: wi maakt -> wi maken un t.D. ok phonetisch anpassen: maken -> måken / Schöjler / schejv / Schouh /baven -> båben Soveel Diversität as geiht, soveel Einheitlichkeit as nödig!

10 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 6. Das Wie: Kennzeichen des Niederdeutschen

11 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 4. Woans kaamt wi dorbi? Qualitätskriterien för godet Lesen sinnentnehmend - flink un präzise Bi‘n Vörlesen kaamt dorto: satzmelodisch Phonetisch korrekt / authentisch Praktische Fragen Woher Texten kriegen? Woans schölergerecht verännern? Hülp? Ästhetik/Haptik

12 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 5. Plattdüütsch Leeswettstriet Schangsen intensiv rinkamen in‘t Plattdüütsche /Satersche -> Initialzündung Platt ward as schreven Spraak wohrnahmen

13 Plattdüütsch lesen mit Kinner © Heiko Frese 5. Plattdüütsch Leeswettstriet Organisatschoon ganze Klass: 1 Stünn intensiv, denn af un an „utlagern ut‘n Ünnerricht“ – parallel to‘n Ünnerricht / AG „utlagern ut de School“ Texten, Jurybagens usw. af Januar ünner www.schoolmester.de – oder sülms söken laten Woans schölergerecht verännern? Hülp? Ästhetik/Haptik -> Heften vun‘n SHHB