Deutsche Sprache: Plattdüütsch Woche 15:2
Wo spricht man Platt?
Sprache? Selbsteinschätzung der Mehrheit Literatur besteht Lange Geschichte
Dialekt? Heterogen Keine Grammatik/Rechtschreibung Funktionale Beschränktheit Regionalsprache
Niederdeutsche Dialekte
Hanse Blütezeit Handelssprache an der Ostsee Plattdeutsche Bibel Mittelniederdeutsch (Stedje Kap. 13)
Ähnlichkeiten zu den nord. Spr. Keine 2. Lautverschiebung e statt Germ. Diph. ai (steen, hel) Keine fnhg. Diphthongierung Min, ny, hus
Wortschatzverlust vindöga => fönster våna => hoppas spörja => fråga bliva => varda
Plattdeutsch verdrängt ENHG: Gemeines Deutsch bzw. Kanzleisprachen Ausbildung, Demokratisierung, Bürokratisierung Zuwanderungen nach dem 2. Weltkrieg
Phonologie Water, Vader, ik, koken, dag, dat, sitten, Tied, slapen wife-wiever, leev-leewer smeeren, slapen, steen, Swien, spitz
Morphologie de, dat (Nd: de, het) Nur Nom. und Akk. Kein Dat. Gen= min Vadder sin Hus
Pluralbildung dat Been – de Been dat Huus – de Hüüs de Dag – de Dagen de Disch – de Dischen dat Kleed – de Kleeder dat Book – de Bööker de Arm – de Arms de Mann – de Mannslüüd
Pronomina ik mi (mik) du di (dik) he em (hum, öne) se her (höör, se) dat dat (et) wi us (uns, üsch) ji ju (jo, jehre) se jem (höhr, sik)
Zahlen een ölven twee twölf dree dörteihn veer veerteihn fief föffteihn söss sössteihn söben söbenteihn acht achteihn negen negenteihn tein twintig
Futur Ik schall na School gahn Ik gah mörgen na School to Ik waar morgen to School gahn
Perfekt kein ge- Präfix Ik hebb kööpt – ostf ekofft, dän købt Ik hebb slapen – ostf eslapen, eng slept
Perfekt Ik hebb arbeid De Tieden sünd vörbi. Se hebbt wat goodet doon. Ik heff grod mien Deern ankeken. Ich bün in’n Gaarn ween.
Perfekt Ik hebb arbeid De Tieden sünd vörbi. Se hebbt wat goodet doon. Ik heff grod mien Deern ankeken. Ich bün in’n Gaarn ween.
Plusquamperfekt Se haar’n fein Schört hatt. Ik haar’n goode Reis hatt. Ik harr mien Deern güstern seen. Ik weer in’n Gaarn ween. Ik weer na See ween.
Einfluss auf Hochdeutsch Bug Ufer (Gestade) Heck Ware (Kaufmannsgut) Kiel schmuggeln Planke verrotten Reling sacht (sanft) Fliese (Kachel) schlabbern Laken (Leintuch) schrubben Mettwurst pinkeln (pissen) Möwe Spuk
Youtube http://www.youtube.com/watch?v=0-4KGpST5vw http://www.youtube.com/watch?v=BYcjs5AP4qU&feature=related http://www.youtube.com/watch?v=utgx1e2RpIM&feature=related
Lesen